De Floriade is niet alleen de wereldtuinbouwtentoonstelling die in 2022 plaatsvindt, maar ook een nieuwe, groene stadswijk die na de wereldexpo aan de oever van het Weerwater verrijst. In het kader van een traineeproject, in opdracht van de WUR, hebben vier bodemtrainees afgelopen kwartaal meegedacht over interessante concepten die op de Floriade gepresenteerd kunnen worden. Govert Geldof van Geldof c.s. vertelt als begeleider van de trainees hoe moderne gildes kunnen bijdragen aan kennisoverdracht. Bodemtrainee Martijn Erkelens, werkzaam bij de Unie van waterschappen en het Uitvoeringsprogramma Bodem en Ondergrond, vertelt over zijn ervaringen als projectleider van het team.

Govert: “De opdracht van de trainees was om, ter voorbereiding op de Floriade, een viertal verschillende ‘werkplaatsen’ te organiseren. Binnen deze werkplaatsen willen we met enthousiaste professionals en andere betrokkenen producten ontwikkelen die in 2022 gepresenteerd kunnen worden op de Floriade. De producten moeten inzicht geven in bodemgerelateerde vraagstukken en mogelijke oplossingen.”

Geïnspireerd door middeleeuwse gilden

Hoewel de term anders doet vermoeden, moeten we ons de werkplaatsen waar Govert over spreekt niet voorstellen als fysieke ruimtes vol gereedschap, maar eerder als moderne samenwerkingsvormen waarbij de overdracht van ervaringskennis een cruciale rol speelt. Govert: “Bibliotheken, vakbladen en het internet puilen uit van de nuttige informatie, maar we moeten beseffen dat er verschillende soorten kennis zijn. Voor grote vraagstukken rondom bijvoorbeeld klimaatadaptatie en de energietransitie, is het belangrijk om juist ook de impliciet aanwezige kennis ofwel de ‘ervaringskennis’ terug in het spel te brengen. Om dit mogelijk te maken laat ik me inspireren door het Middeleeuwse gildestelsel met meesters en gezellen waar het Nationaal Bodemtraineeship natuurlijk ook duidelijke paralellen mee heeft.”

Open Space

“De eerste stap voor ons als traineegroep,” vertelt Martijn, “was om te bepalen voor welke bodemgerelateerde thema’s we werkplaatsen konden inrichten. Om erachter te komen wat mensen aanspreekt hebben we op 11 januari een Open Space georganiseerd in Almere. Een Open Space is in feite een grote koffietafelbijeenkomst waar mensen in wisselende groepen praten over zaken die hen bezighouden. Deze werkvorm triggert creativiteit. In totaal deden er zo’n veertig medewerkers van overheden en bedrijven aan mee. Uit twaalf onderwerpen bleven er uiteindelijk vier aansprekende onderwerpen over.”

Door naar de werkplaats!

Martijn: “In de werkplaats ‘bodembewustzijn’ gaan deelnemers manieren bedenken om te laten zien dat gezond voedsel verbonden is met een gezonde bodem. In de werkplaats ‘bodem in bakken’ worden glazen bakken ontwikkeld, zodat iedereen kan zien wat zich afspeelt onder het maaiveld. In werkplaats ‘de zelfrijzende stad’ onderzoeken deelnemers hoe we slimmer kunnen omgaan met bodemdaling. In werkplaats ‘de bodem als spons’ zoeken we manieren om slimmer om te gaan met wateroverlast en hittestress. Het doel is om op de Floriade de resultaten van de uitgevoerde projecten te presenteren.”

Kennis beter bewaren

Formeel is het traineeproject inmiddels afgelopen, maar Martijn wil wel betrokken blijven bij de werkplaats. “Dit traineeproject was heel leerzaam”, zegt hij. “We hebben onder andere geleerd hoe je bijeenkomsten faciliteert en hoe je kennisdeling stimuleert.”
Verder was het de eerste keer dat ik de rol van projectleider had. Wat ik al gauw merkte is dat ik veel aannames had gedaan over hoe we het zouden aanpakken en wie daarbij wat zou doen. In de praktijk bleken mijn medetrainees andere ideeën te hebben. Verder heb ik echt mijn best moeten doen om duidelijk te krijgen wat er precies van ons verwacht werd in dit project. Aanvankelijk hadden we allemaal verwacht om ook inhoudelijk werk te doen, maar dit project draaide juist vooral om organiseren en communiceren. Toen dit duidelijk was kon iedereen zich veel beter focussen op de organisatorische taken.”

Complementaire persoonlijkheden

Voor Govert was het inspirerend om de trainees te begeleiden. “Wat ik merk is dat de trainees allemaal behoorlijk zelfstandig werken. Ze hebben ideeën, lossen problemen zelf op en werken goed met elkaar samen. Wat hierbij helpt is dat het bodemtraineeship gedurende het proces ook kijkt naar de samenwerking en karakters van elke trainee. Hun eigenschappen en competenties zijn duidelijk complementair. Doordat ze bovendien open staan voor ervaringskennis van anderen, bouwen ze automatisch veel kennis op.”