Hoe betrek je bewoners bij grondsanering?

Vanwege een nieuwe norm voor loodverontreiniging kwamen er in 2014 ineens meer locaties in aanmerking voor bodemsanering. De Gemeente Rotterdam koos niet voor een klassieke top-downaanpak, maar vroeg NBT-trainee Nanda Sweres om te onderzoeken hoe je burgers betrekt bij het saneren van grond.

Een onderzoek bij biggen uit 2014 suggereerde dat loodverontreiniging schadelijker is voor de ontwikkeling van jonge kinderen dan tot dan toe gedacht, vertelt Nanda. Zo kan decennialange blootstelling aan een te hoog loodgehalte in de bodem leiden tot een significant lager IQ.

“Op basis van dat onderzoek werd de norm voor lood in de grond ineens gehalveerd. Vooral plekken waar kinderen tot zes jaar mogelijk met lood in aanraking komen, moesten opnieuw worden onderzocht, zoals speeltuinen met een zandbak. De gemeente wilde het probleem rigoureus aanpakken.”

“De gemeente Rotterdam wilde het rigoureus aanpakken”

Participatie

Hoe kunnen we bewoners bij het loodsaneringstraject betrekken? Die vraag legde de gemeente neer bij Nanda en haar projectgroep. Ze onderzochten verschillende vormen van participatie die samenhangen met de mate van betrokkenheid van bewoners, via een participatieladder. Bij sanering wordt een locatie normaliter opgeleverd zoals deze werd aangetroffen, maar voor efficiëntie keek het ingenieursbureau naar de behoeftes in de wijk.

“We hebben een tool ontwikkeld die de verschillende participatievormen koppelt aan een doelgroep. Hoe hoger op de participatieladder, hoe groter de inspraak van (en co-creatie met) bewoners. Ons doel: maximale participatie van alle betrokkenen. In hoeverre was er bijvoorbeeld een wens voor een skatepark of een trapveldje?”

Participatietool

Soms is het informeren van bewoners voldoende. Andere situaties vragen om intensieve samenwerking, legt Nanda uit. Om alle kennis en ervaringen te borgen, maakte de projectgroep een stroomschema en een beschrijving met alle belangrijke bevindingen en aanbevelingen.

“Een volgende trainee is doorgegaan waar ik stopte. Zij heeft met haar projectgroep een inspiratieboek gemaakt. Daarmee kan je bewoners laten zien hoe de openbare ruimte opnieuw ingericht zou kunnen worden. Eveneens bedoeld om bewoners zo veel mogelijk te betrekken bij het proces en te inspireren bij een herinrichting.”

“De oorspronkelijke vraagstelling was heel breed”

Belangrijke lessen

De NBT-projecten zijn enorm waardevol, vindt Nanda. Ze leerde onder meer hoe je goed samenwerkt met mensen met allerlei achtergronden in werkveld en opleiding. En omdat er maar twaalf kennisuitwisselingsdagen zijn binnen een project, is efficiënt werken ook iets wat je leert.

“De oorspronkelijke vraagstelling van de Gemeente Rotterdam was heel breed. En de gewenste uitkomst was ook nog niet helder gedefinieerd. We hebben dus de tijd moeten nemen voor een goede opstartfase. Dat loont denk ik bij elk project, dus die ervaring neem ik mee naar de toekomst.”